Narodziny Folkboata

Narodziny Folkboata

83 lata temu, 23 kwietnia 1941 roku, w stoczni w Geteborgu zwodowany zostaje pierwszy jacht klasy Nordic Folkboat.

Geneza jachtu sięga lat przedwojennych i Scandinavian Sailing Organisation (SSA), który koordynował działania żeglarzy ze Szwecji, Danii, Finlandii i Norwegii. To w tym gronie dyskutowano o konieczności posiadania wspólnej klasy jachtów regatowych. W Finlandii najbardziej popularną klasą był Rekin, nieznany jednak poza jej granicami, na wschodnim wybrzeżu Szwecji dominowały drogie jachty typu Schärenkreuzer i regatowe  R=5 M, a zachodnim Dragon i R=6 M. Norwegowie z kolei preferowali Dragona i R=6 M. Rok 1940 przyniósł rozpisanie konkursu na jacht, który byłby akceptowany w każdym z krajów. Miał być prosty, tani, z miejscami do spania dla 3 – 4 osób, budowany z lokalnych materiałów i z żeliwnym balastem. Na konkurs wpłynęło 58 projektów, ale jury nie przyznało pierwszej nagrody. Drugie i trzecie miejsce przypadło w udziale Szwedowi Knudowi Olsenowi za projekt jachtu Svane i Jacobpwi Iversonowi za projekt Vega. Kolejne miejsca w konkursie zajęli  Fin Alfons Kvarnstrřm za Inger i Duńczyk O.W. Dahlstrřm za Snipan. Jurorzy zakupili dodatkowo plany kolejnych jachtów:Vi Ska Segla i Norda Vind, a to wskutek interesujących – ich zdaniem- rozwiązań konstrukcyjnych, a celem tych działań było zlecenie szwedzkiemu projektantowi Tordowi Sundenowi opracowanie koncepcji jachtu łączącego w sobie elementy wyróżnionych konstrukcji. Nazwę nowej konstrukcji wybrano arbitralnie – to Nordic Folkboat. Projekt finalny nie zosta przypisany do żadnego konstruktora, a prawa do niego zachowała SSA, co pozwalało dokonywać późniejszych modyfikacji oraz zapewnić relatywne niską cenę jachtu. Sunden narysował projekt, w 1946 roku na łamach czasopisma „Seglarbladet” opublikował prezentację nowej konstrukcji określając siebie mianem twórcy i zarazem żądając tantiem od każdego zbudowanego jachtu. Złamał tym umowę, ale pokusa była zbyt silna. Sprawa zakończyła się w sądzie i ciągnęła się wiele lat, ostateczne rozstrzygnięcie nastąpiło dopiero w 1999 roku. Sąd przyznał rację SSA.

Duński klasyk.

Pierwsza łódka nowej klasy spłynęła na wodę w 1941 roku i powstała w stoczni Arendals-Werft w Göteborgu. Początkowo uważano, że jacht ma zbyt wysokie burty i nosi za mało żagla. Kręcono nosem na nie odpływowy kokpit. Wnoszono zastrzeżenia do pawężowej rufy, wówczas bowiem w Skandynawii modne były długie nawisy na wąskich jachtach. Do katalogu zalet zaliczano uniwersalność konstrukcji mogącej pełnić funkcję jachtu regatowego, rodzinnego, dobre osiągi w silnych wiatrach oraz dostępność dzięki niskiej cenie. Folkboat miał sosnowe, zakładkowe poszycie o grubości 14 mm oraz dębowy kil i stewy. Maszt wykonany z drewna mocowany był na pokładzie, a wspierało go proste olinowanie. Powierzchnia żagli wynosiła 24 m kw., jacht był bardzo zwrotny i stabilny. Niewysoka kabina, poniżej półtora metra nie zapewniała komfortu, ale dawałą ochronę 4-osobowej załodze. Wnętrze było proste; podwójna koja dziobowa, dwie koje w mesie i podstawowe wygody.

Wnętrze było skromne, ale funkcjonalne.

Folkboat został przychylnie przyjęty w środowisku żeglarskim, a Sven Salen, szwedzki przedsiębiorca zaryzykował i zamówił w stoczni 60 jachtów w cenie 3500 koron. Przez 10 pierwszych lat zbudowano aż 400 jachtów w samej Szwecji, a duńska flota liczyła ponad 200 jednostek, fińska także ponad 200. W 1857 roku powstało w USA San Francisco Bay Folkeboat Association, ponieważ na zachodnim wybrzeżu jacht miał entuzjastyczne przyjęcie.

Skromne wnętrze jachtu.

Sukces klasy przełożył się na dużą popularność w Europie. Folboaty powstawały także w Polce. Jeszcze w latach 70. ośrodek w Szczecinie posiadał flotyllę tych jachtów, w kolejnych latach powstawały mutacje klasowe zmieniające nie tylko wnętrze, ale także bryłę jachtu. W Wielkiej Brytanii powstawła wersja karawelowa,, z silnikiem stacjonarnym, i nieco wyższą kabiną, ze znakiem klasowym FB.

Wysoka burta i głęboki, nieodpływowy, kokpit były wyróżnikami klasy.

Kiedy upowszechniły się tworzywa sztuczne, także Folkboat przeżył rewolucję. W Danii zbudowano specjalny egzemplarz, zważono jego każdy element w celu zachowania nie tylko tego samego ciężaru jachtu, ale również jego rozkładu w jachcie plastikowym i ostatecznie SSA zaakceptowała rewolucję.

W latach 60. Tom Sunden, autor kompilacji projektowej Folkbota, zaprojektował jego nową wersję z przedłużoną kabiną, odpływowym kokpitem i nieco podwyższoną burtą. Powiększono ożaglowanie dodając spinakera i genuę, zwiększono balast. Nowej konstrukcji nadano nazwę International Folkboat i w ciągu kolejnych lat zbudowano aż 4000 jachtów. Dziś na świecie żegluje ponad 4000 jachtów, najwięcej w Szwecji.

Podstawowe dane techniczne:

Długość całkowita      7.68 m

Długość na linii wodnej         6.00 m

Szerokość       2.20 m

Zanurzenie      1,20

Powierzchnia ożaglowania    24.00 m2

Wyporność     1930 kg

Posts Carousel