Józef Korzeniowski był synem pisarza i działacza niepodległościowego Apollona Korzeniowskiego. Nie ukończywszy gimnazjum wyjechał w 1874 do Francji i zaciągnął się na statek jako prosty marynarz. W 1894 osiadł w Anglii i poświęcił się pracy pisarskiej; zaledwie rok później wydał pierwszą powieść Szaleństwo Almayera. Wybitna twórczość Korzeniowskiego pozostaje zjawiskiem odosobnionym w literaturze światowej, łącząc w sobie nurt romantyzmu z pozytywizmem, symbolizmu z impresjonizmem. Większość przekładów na język polski, autoryzowanych przez Korzeniowskiego, jest dziełem kuzynki pisarza Anieli Zagórskiej.. W 1861 roku rodzina przeniosła się do Warszawy; w nowym mieszkaniu przy Nowym Świecie 45 odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu Miejskiego, będącego zalążkiem Komitetu Centralnego Narodowego. W 1861 rodzice Korzeniowskiego zostali zesłani za działalność przeciwko caratowi w głąb Rosji, do Wołogdy. Po powrocie ojca z wygnania w 1867 zamieszkali w Krakowie, gdzie pisarz uczył się w gimnazjum św. Anny, lecz szkoły nie ukończył. Jako siedemnastolatek w 1874 Korzeniowski wyjechał do Marsylii, gdzie pracował jako marynarz. Prócz tego otrzymywał od wuja roczne uposażenie w niebagatelnej wysokości 2 tysięcy franków. Z Marsylii dwukrotnie żeglował na Martynikę, po raz pierwszy jako pasażer, za drugim razem jako praktykant na barku „Mont Blanc”. Później jako steward na żaglowcu „Saint Antoine” odwiedził Karaiby oraz Amerykę Południową. Niedługo po powrocie pojawiły się problemy wynikające z obywatelstwa – jako poddany cara podlegał obowiązkowi służby wojskowej, co uniemożliwiało mu pracę we francuskiej flocie bez pozwolenia od rosyjskiego konsula[. Pozbawiony tejże popadł w długi i usiłował popełnić samobójstwo; był też zamieszany w przemyt broni dla zwolenników Karola VII, pretendenta do tronu Hiszpanii.Z kłopotów wybawił go wuj, który spłacił długi i podniósł roczną pensję.

W lipcu 1878 roku Korzeniowski wyjechał do angielskiego Lowestoft i rozpoczął służbę w brytyjskiej marynarce handlowej. Początkowo służył na przybrzeżnym szkunerze węglowym, później ruszył do Australii. W 1880 roku zdał egzamin na drugiego oficera i zaciągnął się na bark „Palestine”. W 1884 roku zdał egzamin na pierwszego oficera, a dwa lata później uzyskał stopień kapitana i otrzymał obywatelstwo brytyjskie. W 1888 otrzymał nominację na kapitana barku „Otago”, na którym pływał między Australią i Azją – doświadczenia z pierwszego samodzielnego kapitańskiego rejsu zawarł w powieści Smuga cienia.

W 1889 roku powrócił do Londynu i przez dłuższy czas pozostawał bez pracy; żył z oszczędności i udziałów w firmie Baar, Moering and Company. Rozpoczął także pisanie swojej pierwszej powieści Szaleństwo Almayera, która ukazała się drukiem sześć lat później. W latach 1891-1893 pływał jako pierwszy oficer na kliprze pasażerskim „Torrens”, na którego pokładzie dwukrotnie odwiedził Australię. Ostatnią jednostką, na której pływał, była „Adowa”. Służył na niej na przełomie 1893 i 1894 roku jako drugi oficer. Statek miał posłużyć jako transportowiec dla emigrantów ruszających do Kanady, ale projekt spalił na panewce i „Adowa” stała zacumowana w porcie w Rouen, a potem powróciła do Londynu[. Na początku 1894 roku Korzeniowski porzucił karierę marynarza i poświęcił się pisarstwu. Ukończył Szaleństwo Almayera w 1895 roku, a niespełna rok później, 24 marca 1896, wziął ślub z Jessie George. Z tego małżeństwa urodziło się dwóch synów – Borys i John. Mimo uznania krytyki nie był pisarzem znanym – dopiero w 1916 roku wraz z ukazaniem się Gry losu zdobył popularność i wydobył się z nękających go problemów finansowych. Pod koniec życia nosił się z zamiarem powrotu do Polski, ale zbyt wiele spraw trzymało go w Anglii. Wypowiadał się o sprawach polskich w publicystyce. Poparł m.in. pożyczkę, rozpisaną w 1920 roku w USA przez rząd walczącej z bolszewikami Polski. Powieści: 1895 Szaleństwo Almayera (Almayer’s Folly), 1896 Wyrzutek (An Outcast of the Islands), 1897 Murzyn z załogi „Narcyza” (The Nigger of the „Narcissus”), 1900 Lord Jim, 1901 Spadkobiercy (The Inheritors) – wspólnie z F.M. Fordem, 1903 Przygoda (Romance) – wspólnie z F.M. Fordem, 1904 Nostromo, 1907 Tajny agent (The Secret Agent), 1911 W oczach Zachodu (Under Western Eyes), 1913 Gra losu (Chance), 1915 Zwycięstwo (Victory), 1917 Smuga cienia (The Shadow Line), 1919 Złota strzała (The Arrow of Gold), 1920 Ocalenie (The Rescue), 1923 Korsarz (The Rover), 1924 Charakter przestępstwa (The Nature of Crime) – wspólnie z F.M. Fordem, 1925 W zawieszeniu (Suspense), 1928 Siostry (Sisters) – niedokończone, Zbiory nowel i opowiadań: 1898 Opowieści niepokojące (Tales of Unrest), zawiera: Karain, wspomnienie, Idioci, Placówka postępu, Powrót, Laguna, 1902 Młodość i inne opowiadania (Youth, a Narrative, and Two Other Stories), zawiera: Młodość, Jądro ciemności, U kresu sił, 1903 Tajfun i inne opowiadania (Typhoon and Other Stories), zawiera: Tajfun, Amy Foster, Falk, Jutro, 1908 Sześć opowieści (A Set of Six), zawiera: Gaspar Ruiz, Donosiciel, Bestia, Anarchista, Pojedynek, Il Conde, 1912 Między lądem a morzem (Twixt Land and Sea), zawiera: Uśmiech fortuny, Tajemny wspólnik, Freja z Siedmiu Wysp, 1915 Wśród prądów (Within the Tides), zawiera: Plantator z Malaty, Wspólnik, Gospoda dwóch wiedźm, Dla dolarów, 1925 Opowieści zasłyszane (Tales of Hearsay), zawiera: Dusza wojownika, Książę Roman, Opowieść, Czarny oficer, Dramaty: 1913 Jutro (One Day More), 1923 Anna Śmieszka (Laughing Anne), 1923 Tajny agent, dramat w czterech aktach (The Secret Agent, a Drama in Four Acts), Eseje i wspomnienia: 1906 Zwierciadło morza (The Mirror of the Sea), 1912 Ze wspomnień (Some Reminiscences, od 2. wydania A Personal Record), 1921 O życiu i literaturze (Notes on Life and Letters), 1926 Ostatnie szkice (Last Essays). 28 kwietnia 2013 r. w Wołogdzie na miejscu, w którym niegdyś stał dom, w którym podczas zesłania zamieszkała rodzina Korzeniowskich, odsłonięto pomnik Conrada. W miejscowej bibliotece otwarto zaś stałą wystawę poświęconą pisarzowi.

foto: wikimedia commons, domena publiczna, Marek Słodownik