Po uchwale likwidującej PZŻ delegaci przekształcili się w Pierwszą Krajową Konferencję Aktywistów Sportu Motorowodnego i Żeglarstwa GKKF. Związek zostaje włączony do struktur GKKF jako Sekcja Żeglarstwa GKKF. Przewodniczącym zostaje Jerzy Putrament.

Po zakończeniu II wojny światowej powoli odradzał się ruch żeglarski. Pierwszy statut Związku uchwalono w 1946 roku, odbudowywano dawne struktury organizacyjne i kluby. Już jednak w 1949 roku, po sfałszowanych wyborach, w wyniku których pełnię władzy przejęli komuniści, rozpoczęto zdziałania zmierzające do całkowitej reorganizacji całego ruchu sportowego wzorując się na modelu radzieckim. Pierwszym ruchem władz było powołanie zrzeszeń, które miały skupiać przekształcone lub zlikwidowane kluby i organizacje sportowe. Zgodnie z ustaloną przez GKKF procedurą, likwidacja istniejących klubów i sekcji żeglarskich miała odbyć się legalnie na walnych zgromadzeniach sprawozdawczych i wyborczych[1].

Z istniejących 40 przedwojennych klubów 9 działało na Kresach,  a 9 innych nie podjęło działalności po wojnie. Wiele nowych struktur powstało w Trójmieście oraz na Ziemiach Odzyskanych. Z 16 klubów przeznaczonych do przekształcenia w zrzeszenia w pionie związków zawodowych aż 10 stanowiły oddziały YKP.

4 lutego 1951 roku w Warszawie obradowało Walne Zgromadzenie PZŻ mające na celu likwidację Związku z dotychczasowym kształcie i przekształcenie go w Sekcję Żeglarską GKKF. Po przyjęciu uchwały likwidacyjnej delegaci przekształcili się w Pierwszą Krajową Konferencję Aktywistów Sportu Motorowodnego i Żeglarstwa GKKF. Podjęto zarazem uchwały mówiące o obowiązywaniu dotychczas funkcjonujących przepisów PZŻ, czyli przede wszystkim regulamin stopni żeglarskich z 16 lipca 1949 roku, program szkolenia przyjęty 15 stycznia 1950 roku oraz 11 instrukcji zaaprobowanych w latach 1949-1951. W myśl przyjętych tego dnia uchwał uprawnienia Zarządu PZŻ przejdą na Sekcję Żeglarską GKKF, która nabyła także prawo do posługiwania się banderą, drukami i odznakami. Soją moc zachowały także dotychczas wydane patenty  żeglarskie. Wybrano także nowe władze z Jerzym Putramentem na czele nowej, 14-osobowej, struktury Prezydium Sekcji. W dokumentach określono zarazem, że Sekcja Żeglarska jako społeczny organ planowania, kierownictwa i kontroli sportowego życia żeglarskiego i motorowodnego w Polsce miała za zadanie umasowienie obu tych dyscyplin sportu i współdziałanie w przygotowaniu młodzieży i pracujących do zdobywania odznaki SPO. Najogólniej mówiąc, żeglarstwo zmieniło się poprzez zamianę dobrowolności stowarzyszania się na swego rodzaju przymus aktywnego działania i wynikające stąd konsekwencje. Zamierzeniem władz było pełne upodobnienie modelu polskiego żeglarstwa do założeń ideowych i struktur obowiązujących w ZSRR, oczekiwano przyspieszenia  politycznego wychowania i zdyscyplinowania młodego pokolenia poprzez obowiązkowe ćwiczenia i sprawdziany. Realizacją tych planów mieli zająć się młodzi działacze ZSMP, którzy gremialnie włączali się w działalność ruchu żeglarskiego.

Pierwsza kadencja Sekcji trwała do 19 kwietnia 1953 roku, a plonem jej prac zauważalnym dla środowiska była zmiana regulaminu stopni żeglarskich z roku 1953, z wyraźnym nawiązaniem do wzorów radzieckich. Po zmianie władz linia Sekcji nie uległa zmianie, na co wpływ miały częste zmiany kadrowe. Zamarło także żeglarstwo morskie, bowiem w latach 1951 – 1955 praktycznie nie organizowano rejsów zagranicznych. Na plan pierwszy wysunięto wątki ideologiczne, podkreślano także kwestie sprawności fizycznej żeglarzy i konieczność zdobywania odznaki SPO. Wobec całkowitego zatrzymania aktywności na morzu, planowano jeziora mazurskie przekształcić w  akwen szkoleniowy instalując tam boje, latarnie, nabieżniki i inne elementy charakterystyczne dla szlaków morskich. Do realizacji tych zamierzeń ostatecznie jednak nie doszło. Pewne ożywienie odnotowano natomiast w sprawach regatowych, organizowano mistrzostwa Polski rozgrywane w Giżycku oraz w Gdyni. Trzecia kadencja rozpoczęła się 17 stycznia 1954 roku i trwała do kwietnia 1955. Zauważalnym plonem tej kadencji były regaty dystansowe, min Żeglarski Wyścig Pokoju rozegrany w 1954 roku  na trasie Warszawa Bydgoszcz, a następnie ze stolicy do Gdańska.

Kolejna kadencja, (kwiecień 1955-kwiecień 1956) to kontynuacja imprez zainaugurowanych wcześniej, a ponadto rozwijano sport bojerowy. Komisja działała w atmosferze nadchodzących zmian politycznych, jednak przełom nastąpił dopiero w marcu 1956 roku, po śmierci Józefa Stalina i będącymi jego konsekwencją zmiany na szczytach władz politycznych. Ruch sportowy przeszedł z kompetencji ministra Obrony Narodowej do prezesa Rady Ministrów, co przyspieszyło zmiany organizacyjne. Ostatnia kadencja Sekcji Żeglarstwa GKKF trwała od kwietnia do grudnia 1956 roku, a jej pracom przewodził Włodzimierz Głowacki. Inauguracja pracy nowej Komisji nałożyła się na śmierć Bolesława Bieruta, co przyspieszyło w istotny sposób zmiany polityczne w kraju. W konsekwencji zmian październikowych powrócono do poprzedniego modelu organizacji sportu odrzucając model radziecki, a rezultatem tych przemian było odradzanie się związków sportowych, w tym także PZŻ. Związek reaktywował się 9 grudnia 1956 roku z Głowackim w roli prezesa.

Dopiero po przemianach pojawiały się krytyczne oceny poprzedniego systemu:

Bezkrytyczne i niefachowe adaptowanie wzorów radzieckich spłyciło nie tylko wymóg gotowości do pracy i obrony. Przesłoniło także wszelkie inne założenia ideowe kultury fizycznej i sportu. Pod pozorem zaostrzenia się walki klas wyeliminowano dawną fachową kadrę społeczną, stworzono nową, niekompetentną strukturę pionów i zrzeszeń sportowych, co doprowadziło do zurzędniczenia administracji, komenderowania  biurokracji oraz wielu innych wypaczeń. Pomiędzy szczupła kadrą wyczynowców i resztą społeczeństwa zaciągnięta została kurtyna. Dopiero po śmierci Stalina kierownictwo GKKF pojęło, że dobrowolny ruch sportowy musi mieć choćby częściowy samorząd organizacyjny[2].

Odznaka „Sprawny do Pracy i Obrony” („SPO”) – polskie odznaczenie resortowe ustanowione uchwałą Rady Ministrów z 17 kwietnia 1950, a wycofane 16 maja 1958. Odznaka została ustanowiona dla podkreślenia poważnej roli wychowania fizycznego i sportu w podnoszeniu stanu zdrowotności oraz dla zapewnienia wszechstronnego rozwoju fizycznego Obywateli i przygotowania ich do wydajnej pracy i obrony Ludowej Ojczyzny. W zamierzeniu odznaka SPO miała stanowić wyraz osiągniętej sprawności fizycznej w ramach wszechstronnego i powszechnego wychowania fizycznego. Idea Odznaki i sposób jej wdrażania był wzorowany ściśle na radzieckim pierwowzorze czego w ogóle nie ukrywano, wręcz przeciwnie, podkreślano te koneksje. W książce zawierającej regulamin odznaki czytamy: Sprawny do pracy i obrony” – to nie tylko nazwa odznaki stanowiącej podstawę jednolitego systemu wychowania fizycznego w naszym kraju, to także treść ideowa naszej kultury fizycznej, główny cel pracy wszystkich organizacji sportowych Polski Ludowej.

Aby te zadania jak najlepiej wykonać, musimy szeroko spopularyzować znaczenie i treść odznaki SPO, zapoznać z jej normami najszersze rzesze obywateli, wzorowo organizować zaprawy i próby na odznakę – nieustannie mobilizować do współzawodnictwa w jej zdobywaniu całą naszą młodzież uczącą się i pracującą, wszystkich ludzi pracy.

---

[1] Głowacki Włodzimierz, Dzieje żeglarstwa polskiego, Warszawa : Alma-Press, 1998, str.

[2] Głowacki Włodzimierz, Dzieje żeglarstwa polskiego, Warszawa : Alma-Press, 1998, str. 320