Żeglarstwo w PTTK zaczęło się jednak nieco wcześniej, bowiem już w 1952 roku działała Komisja Wodna ZG PTTK. Całokształtem zagadnień związanych z turystyką wodną zajmuje się wybrana na Naradzie Aktywu Turystyki Wodnej w dn. 9 marca 1952 r. Komisja Turystyki Wodnej Zarządu Głównego Polskiego Tow. Turystyczno-Krajoznawczego (pisownia oryginalna). W ten sposób zostały stworzone warunki dla rozwoju turystyki wodnej, a więc i żeglarskiej[1].

Wskutek tzw. odwilży popaździernikowej odżywały nurty turystyki, także żeglarskiej, ale w okresie PRL-u sytuowane w okowach barier formalnych, licznych ograniczeń i –z dzisiejszej perspektywy- rozwiązań nierzadko kuriozalnych.

Dużą pomoc dla turystyki żeglarskiej stanowi opieka ze strony Państwa Ludowego, roztaczana za pośrednictwem Komitetu dla Spraw Turystyki i podległego mu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, które to instytucje troskliwie zajęły się w ostatnich latach tą dotychczas zaniedbaną dziedziną turystyki kwalifikowanej. Powołano Komisję Turystyki Żeglarskiej Zarządu Głównego PTTK, opracowano i wydano Regulamin Żeglarskiej Odznaki Turystycznej (ŻOT), tymczasowy regulamin Sekcji Turystyki Żeglarskiej, Regulamin Turystycznych Stopni Żeglarskich oraz programy szkolenia na stopnie. Powstałe  w większości okręgów PTTK okręgowe komisje turystki żeglarskiej zobowiązane zostały do ewidencjonowania turystów-żeglarzy i organizowania ich w sekcje przy oddziałach PTTK. Sekcje takie mogą powstawać również przy organizacjach masowych i zakładach pracy.

Ponieważ główną przyczyną ograniczającą dalszy rozwój turystyki żeglarskiej jest wciąż jeszcze zbyt mała ilość sprzętu, Komisja Turystyki Żeglarskiej Zarządu Głownego PTTK umożliwiła sekcjom turystyki żeglarskiej zakup drewna i materiałów, niezbędnych do budowy nowych jednostek. Spowodowała ona również opracowanie i wydanie planów budowy popularnej żaglówki turystycznej klasy „BM”. Jednocześnie z inicjatywy tejże Komisji przystąpili polscy konstruktorzy do opracowania projektów i prototypów nowych łodzi turystycznych do amatorskiej budowy. Pomoc w budowie nowych jednostek, propaganda zdobywania ŻOT, szkolenie przodowników, współudział w urządzaniu tradycyjnej imprezy, jaką jest „Spływ do Granic Pokoju”, organizowanie wymiany turystów-żeglarzy z krajami demokracji ludowej i wreszcie zapoczątkowanie morskiej turystyki żeglarskiej – to plany Komisji Turystyki Żeglarskiej na najbliższą przyszłość[2].

W tamtym okresie władze starały się reglamentować swobody, stąd też nie brakowało pomysłów na utrudnianie drogi do żeglarstwa poprzez mnożenie barier, stopni, zobowiązań, które –zdaniem władz- porządkowały organizację ruchu żeglarskiego.

Czy więc każdy członek Związku Zawodowego mając prawo skorzystać z przystani i łodzi będzie mógł odbywać dalsze lub bliższe żeglarskie wyprawy turystyczne? Nie. Turystyka żeglarska jest wyższą formą turystyki, wymagającą odpowiednich kwalifikacji i przygotowania. O ile prawo do jazdy kajakiem nabywa się po wykazaniu niezbędnych umiejętności pływackich (czepek pływacki), to prawo brania udziału w żeglarskim rejsie turystycznym, a tym bardziej prawo samodzielnego prowadzenia łodzi żaglowej uzyskuje się dopiero zdobywając odpowiednie stopnie żeglarskie. Tak więc wpisany do sportowej książeczki żeglarskiej stopień żeglarza uprawnia do pełnienia w czasie rejsu turystycznego czynności wykwalifikowanej załogi, stopień zaś sternika śródlądowego i kapitana żeglugi śródlądowej – do samodzielnego prowadzenia jachtu[3]

Specyfika turystyki żeglarskiej – fakt poruszania się po drogach wodnych – wymaga od turystów niezbędnych uprawnień. I tak jak stawanie do regat uwarunkowane jest posiadaniem pewnej klasy i dokumentu, tzw. książeczki klasyfikacyjnej, tak i do uprawiania turystyki żeglarskiej wymagane jest posiadanie odpowiedniego turystycznego stopnia żeglarskiego i turystycznej książeczki żeglarskiej.

W celu podniesienia poziomu turystycznych umiejętności żeglarskich oraz zapewnienia w żegludze turystycznej niezbędnego bezpieczeństwa Komisja Turystyki Żeglarskiej ZG PTTK wprowadziła następujące trzy stopnie: żeglarza-turysty, sternika żeglarstwa turystycznego oraz kapitana żeglarstwa turystycznego[4].

Szczęśliwie ten okres rozwoju żeglarstwa mamy już poza sobą, dziś Komisja Turystyki Żeglarskiej zajmuje się nieco innymi zagadnieniami w ogóle nie włączając do swojej agendy spraw ideologicznych. Od trzech kadencji przewodniczącym Komisji jest Wojtek Skóra, doświadczony żeglarz i znakomity organizator.

• 

• 

• 

• 

• 

Jego zdaniem szczególnie ważne piętno na działalności Komisji w 70-leciu odcisnęły dwie osoby: Zygmunt Jędrzejkiewicz, który był jej pierwszym przewodniczącym i praktycznie położył podwaliny pod żeglarski ruch w organizacji oraz Andrzej Jaczewski, który kierował Komisją w okresie przemian gospodarczych i politycznych przełomu lat 80 i 90, kiedy przewartościowaniu uległo niemal wszystko wokoło. Z naszej strony dołożylibyśmy także do tego pocztu zasłużonych działaczy właśnie Wojtka Skórę, który kieruje Komisją od 2009 roku łącząc tę funkcję z kierowaniem Centrum Turystyki Wodnej PTTK. To on organizuje i prowadzi doroczne centralne rejsy PTTK, na nim spoczywa organizacja Nagrody Przyjaznego Brzegu, on także na co dzień aktywnie działa na rzecz nagrody Błękitnego Spinakera.

• 

• 

Strona internetowa KTŻ to https://ktz.pttk.pl/index.php, przyznać jednak trzeba, że nie dzieje się na niej wiele.

---

[1] Z. Jędrzejkiewicz, „Na wodzie – pod żaglem”, „Turystyka- czasopismo poświęcone sprawom turystyki społecznej”, 6/1952.

[2] Z.Jędrzejkiewicz, J. Wierzbicki, „Poradnik turysty-żeglarza”, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1956

[3] Z. Jędrzejkiewicz, „Na wodzie – pod żaglem”, „Turystyka- czasopismo poświęcone sprawom turystyki społecznej”, 6/1952.

[4] tamże