Historia. Henryk Żeglarz

Historia. Henryk Żeglarz

560 lat temu, 13 listopada 1460 roku, w Sagres umiera Henryk Żeglarz, port. Dom Henrique o Navegador (ur. 4 marca 1394 w Porto, infant, trzeci syn króla Portugalii Jana I Dobrego i Filipy Lancaster. Uważany za twórcę portugalskiego imperium kolonialnego.

W 1415 otrzymał tytuł księcia Viseu i pana Covilhã, a w 1417 został wielkim mistrzem Zakonu Rycerzy Chrystusa. Uważany jest za patrona rozwoju floty portugalskiej i odkryć geograficznych, założyciela uniwersytetu w Lizbonie oraz szkoły kartografii i astronomii w Sagres, uznawanej za pierwszą akademię morską na świecie. Przypisuje mu się także wynalazek karaweli, choć nie ma na to bezpośrednich dowodów. Przydomek Żeglarz nadano mu kilkaset lat po jego śmierci, chociaż nigdy nie pływał na statkach. Był protektorem żeglarzy i odkrywców. Z jego inicjatywy podjęto wiele wypraw żeglarskich, głównie wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki: Arkin (wyspa) – 1443, Ceuta – 1415, Rio de Oro – 1436, Senegal – 1445. Był jednym z młodszych synów króla Portugalii Jana I Wielkiego, który nie miał realnych szans na objęcie tronu po ojcu. Jego nadzwyczajna energia i zainteresowania sprawiły, że w pierwszej połowie XV wieku to on stał się głównym inicjatorem i organizatorem portugalskich wypraw odkrywczych.  Miały one na celu zarówno poznanie krain leżących poza Wyspami Kanaryjskimi i przylądkiem Bojador (zwanym wówczas Przylądkiem Strachu), jak i odnalezienie legendarnego, chrześcijańskiego królestwa księdza Jana, bezskutecznie poszukiwanego przez Europejczyków od początków XIII wieku. Książę Henryk chciał także rozszerzyć akcje misyjne na terenie Afryki, zaktywizować portugalski handel oraz dotrzeć do biblijnej krainy Ofir, z której król Salomon miał czerpać swe ogromne bogactwa. Sfinansowanie ryzykownych wypraw oraz modernizację portugalskiej floty umożliwiło mu przejęcie majątku zamożnego Zakonu Chrystusa (dawni templariusze), którego został generalnym administratorem. Przygotowując się do realizacji swych planów, Henryk przeniósł się do Sagres położonego na Przylądku św. Wincentego, w najdalszym południowo-zachodnim krańcu Starego Kontynentu, gdzie założył pierwszą w historii Europy szkołę żeglarską. Tu też gromadzono raporty z wypraw i mapy przebytych tras oraz opracowywano projekty nowych zamierzeń. Książę Henryk Żeglarz, wyłączywszy udział w zdobyciu marokańskiej Ceuty (1415) oraz nieudaną wyprawę przeciw Tangerowi (1437), sam nie uczestniczył w zamorskich podróżach, ograniczając się do ich przygotowywania i ekwipowania. W rzeczywistości jednak to on zapoczątkował portugalską ekspansję na Atlantyku oraz epokę wielkich odkryć geograficznych. Organizowane przez niego przez przeszło 40 lat coroczne wyprawy morskie początkowo były deficytowe i dopiero od około 1440 roku zaczęły przynosić Portugalii wymierne korzyści materialne związane z handlem złotem i murzyńskimi niewolnikami. W tym czasie Portugalczycy odkryli łącznie ponad 2200 km wybrzeży zachodniej Afryki.

Posts Carousel