Gustaw Konstanty Orlicz-Dreszer, ps. „Orlicz” (ur. 2 października 1889 w Jadowie, zm. 16 lipca 1936 opodal Gdyni-Orłowa) – żołnierz Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, kawalerzysta, generał dywizji Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej i walk o niepodległość Polski w wojnie z bolszewikami. W 1900 roku, przeniósł się z rodziną do Częstochowy, gdzie jego ojciec założył prywatną kancelarię. W tym mieście bracia Dreszerowie uczęszczali do Gimnazjum Rządowego.

Działał w organizacji „Zet”. Jako uczeń VIII klasy gimnazjalnej był aresztowany i więziony przez władze carskie za działalność patriotyczną. W 1907 ukończył IV Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie, zdał maturę i studiował prawo na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie, a następnie handel na uniwersytecie w Leodium w Belgii oraz w Akademii Eksportowej w Hawrze we Francji. 3 sierpnia 1914, z wybuchem I wojny światowej, zmobilizowany został do armii rosyjskiej, w stopniu podporucznika rezerwy kawalerii, i przydzielony do 3 szwadronu 14 Mitawskiego pułku huzarów. Z oddziału tego zdezerterował, przekroczył linię frontu i 14 sierpnia pod miejscowością Brzegi na Kielecczyźnie przyjęty został do Oddziału Beliny. W październiku 1914 mianowany porucznikiem, a 19 września 1915 rotmistrzem.

Następnie walczył w szeregach 1 pułku ułanów Legionów Polskich, a od stycznia 1917 – 1 pułku piechoty Legionów na stanowisku komendanta batalionu. Po kryzysie przysięgowym internowany w Szczypiornie, następnie w Havelbergu, Rastatt i Werl. Zwolniony w 1918. W 1918 mianowany przez dowódcę POW Edwarda Śmigłego-Rydza komendantem okręgu wojskowego w Chełmie, gdzie rozbroił stacjonujący tam garnizon austriacki oraz zarządził pobór do 1 pułku szwoleżerów i 35 pułku piechoty. Zwerbował także do polskiej armii włoskich jeńców wojennych i czeskich dezerterów z armii Austro-Węgier. 10 listopada 1918 awansowany na majora, a w 1919 na stopień pułkownika. Był organizatorem i pierwszym dowódcą 1 pułku szwoleżerów.

W wojnie polsko-bolszewickiej dowodził 1 pułkiem szwoleżerów (od listopada 1918 do lipca 1920), 4 Brygadą Jazdy (lipiec 1920) oraz 2 Dywizją Jazdy (sierpień 1920 – lipiec 1921). 17 lipca 1921 roku został mianowany inspektorem jazdy przy Inspektorze Armii Nr 2 w Warszawie[. 1 czerwca 1924 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. 31 marca 1924 roku awansował na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 2. lokatą w korpusie generałów. W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów. 15 listopada 1925 przewodził delegacji kilkudziesięciu wojskowych wyższej rangi, składającej marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu propozycje zaprowadzenia w kraju politycznego porządku. Podczas obchodów rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości wygłosił słynne przemówienie, odczytywane jako deklaracja oddania przed planowanym przewrotem zbrojnym. Następnego dnia ówczesny Minister Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysław Sikorski przeniósł go do Poznania na stanowisko dowódcy 3 Dywizji Kawalerii. 31 grudnia 1925 nowy Minister Spraw Wojskowych, gen. broni Lucjan Żeligowski mianował go na powrót dowódcą 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie.

Podczas zamachu majowego dowodził wojskami zbuntowanymi (szefem sztabu był pułkownik Józef Beck). We wrześniu 1926 wyznaczony został na stanowisko generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych z pozostawieniem na stanowisku dowódcy 2 Dywizji Kawalerii. Od 1930 prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej. 10 listopada 1930 roku Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała dywizji ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 roku i 2. lokatą w korpusie generałów. 5 grudnia 1930 roku mianowany został inspektorem armii. 16 maja 1935 na Polu Mokotowskim w Warszawie prowadził defiladę wojskową na cześć zmarłego marsz. Józefa Piłsudskiego. Dekretem Prezydenta RP z 4 lipca 1936 został powołany na nowo utworzone stanowisko Inspektora Obrony Powietrznej Państwa od 9 lipca 1936. Zginął śmiercią tragiczną 16 lipca 1936 w katastrofie lotniczej samolotu RWD-9 w Zatoce Gdańskiej pod Gdynią-Orłowem, w trakcie lotu w kierunku statku MS „Piłsudski”, którym wracała z USA jego druga, amerykańska żona Olga Elwira Stalińska.

Sekcja zwłok wykazała, że przyczyną śmierci generała było pęknięcie namiotu móżdżkowego. Gustaw Orlicz-Dreszer został pochowany 20 lipca 1936 na Cmentarzu Marynarki Wojennej na Oksywiu w Gdyni, jako pierwszy pogrzebany tam zmarły. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli najwyżsi przedstawiciele władz cywilnych i wojskowych na czele z Prezydentem RP Ignacym Mościckim i marsz. Edwardem Śmigłym-Rydzem.

W lipcu 1939 roku ciało generała przeniesiono do specjalnie zbudowanego mauzoleum. We wrześniu okazały obiekt wykonany z piaskowca był świetnym celem dla niemieckich artylerzystów ostrzeliwujących Oksywie z morza.

Grobowiec został zniszczony, trumna z ciałem nie została odnaleziona. Według jednej hipotezy została zniszczona podczas ostrzału, inna wersja mówi, że została przeniesiona w nieznane miejsce. Elementy grobowca jeszcze dziś można znaleźć w okolicy. m.in. kilka z nich pełni funkcję schodów do miejscowej kwiaciarni.

W gdyńskiej dzielnicy Redłowo, nieopodal miejsca katastrofy, ufundowano niewielki pamiątkowy obelisk poświęcony pamięci generała Orlicz-Dreszera.

foto: NAC., Wikimedia commons, Marek Słodownik