W listopadzie 1918 roku Polska składała się z niecałej Kongresówki i zachodniej części Galicji. Wizja dostępu do morza, jak i tworzenia własnej marynarki wojennej, była jeszcze niepewna. Jednak już w listopadzie pierwsze rozkazy związane z tworzeniem polskiej marynarki wojennej wydał gen. Tadeusz Rozwadowski. Komendę nad powracającymi do kraju marynarzami oddał pułkownikowi marynarki wojennej Bogumiłowi Nowotnemu, który w dniach 8-10 listopada przejął od Niemców Flotę Wiślaną.

W wyniku tych działań powstał zalążek polskiej marynarki wojennej. Polską marynarkę budowali oficerowie w 72% z zaboru rosyjskiego, 6% z zaboru niemieckiego i 22% z zaboru austriackiego. Stwarzało to duże trudności w nazewnictwie i procedurach. 21 listopada 1918 roku, wskutek apeli wystosowanych przez stowarzyszenie Bandera Polska, Naczelnik Państwa nakazał utworzenie Sekcji Dróg Wodnych (SDW) przy Ministerstwie Komunikacji, która miała zajmować się zarządem żeglugi i dróg wodnych. Kierownikiem tej sekcji został jeden z założycieli „Bandery Polskiej”, Edmund Krzyżanowski. Kolejny krok to słynny rozkaz Piłsudskiego wydany nieprzypadkowo w rocznicę zwycięstwa pod Oliwą i niespełna 3 tygodnie po ogłoszeniu niepodległości: „Z dniem 28 listopada 1918 r. rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki, Bogumiła Nowotnego szefem Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych”. W tym samym rozkazie wyznaczono także dowódcę rodzącej się formacji, który bezzwłocznie podjął działania. W początku lutego 1919 roku Sekcję Dróg Wodnych zreorganizowano, dzieląc ją na dwie samodzielne sekcje: Sekcję Budowy Dróg Wodnych i Sekcję Eksploatacji Dróg Wodnych, po czym obie przeniesiono do Ministerstwa Robót Publicznych, natomiast kwestie związane z marynarką handlową koordynowała Sekcja Marynarki Handlowej, utworzona jeszcze w początkach 1919 r. przy Ministerstwie Handlu. Zadania nowej formacji określono precyzyjnie: zapewnienie bezpieczeństwa własnej komunikacji na Bałtyku, atakowanie linii komunikacyjnych nieprzyjaciela, zapewnienie obrony własnych baz i wybrzeża, m.in. za pomocą blokad portów nieprzyjaciela.

Pierwsze formacje marynarki to I Batalion Morski i Flotylla Wiślana, obydwie wyposażone w przejęte jednostki poniemieckie. W kwietniu 1919 roku powstała Flotylla Pińska, która, choć utworzona później niż Wiślana, wobec rozpoczynających się starć z wojskami Rosji Radzieckiej uzyskała priorytet w rozbudowie. Pierwsze okręty nowej formacji to jednostki rzeczne zgromadzone w Modlinie po przejęciu ich od Niemiec i Austrii, wkrótce też zakupiono pierwsze jednostki, także rzeczne. To właśnie tam stworzono bazę Marynarki Wojennej i tam ściągali rekruci z całego kraju, zarówno ochotnicy jak też marynarze z flot byłych zaborców.

źródła zdjęć: www.niepodlegla.gov.pl, Narodowe Archiwum Cyfrowe, „Polska na Morzu”, archiwum autora