Wspomnienie. Vitus Bering

Wspomnienie. Vitus Bering

283 lata temu, 19 grudnia 1741 roku, na Wyspie Beringa zmarł Vitus Bering, nawigator pochodzenia duńskiego w służbie rosyjskiej marynarki, komandor znany wśród rosyjskich żeglarzy jako Iwan Iwanowicz.

Bering urodził się w miasteczku Horsens w Danii w sierpniu 1681 roku. Po podróży do Indii wstąpił do Rosyjskiej Marynarki w roku 1703 i służył we flocie bałtyckiej podczas III wojny północnej. W latach 1710-1712 służył we flocie azowskiej i wziął udział w wojnie rosyjsko-tureckiej. Poślubił Rosjankę, a w roku 1715 po raz ostatni na krótko odwiedził swoje rodzinne miasto. Seria odkryć w północnej części Azji, wynik dalekosiężnych planów Piotra Wielkiego, doprowadziła do pierwszej wyprawy Beringa na Kamczatkę. W 1725 roku, pod auspicjami rządu Rosji, dotarł lądem do Ochocka, przeprawił się do Kamczatki i zbudował statek „Święty Gabriel”. Podróżował nim na północ w 1728 roku do momentu gdy nie mógł już dostrzec lądu na północy ani na wschodzie.

Witus Bering. ?domena publiczna

Przedostając się z Morza Beringa na wody arktyczne ustalił w sposób bezsporny, że Azja nie łączy się z Ameryką. W następnym roku prowadził nieskuteczne poszukiwania lądu stałego na wschód, odkrywając ponownie większą z dwóch Wysp Diomedesa (Wyspę Ratmanowa), zaobserwowaną wcześniej przez Dieżniewa. W lecie 1730 roku Bering powrócił do Petersburga. Podczas długiej podróży przez Syberię poważnie zachorował. Pięcioro z jego dzieci zmarło podczas tej podróży. Później Beringowi zlecano dalsze ekspedycje, a do Ochocka powrócił w 1735 roku. Na jego polecenie rzemieślnicy Makar Rogaczew i Andriej Kozmin zbudowali dwa statki: „Św. Piotr” i „Św. Paweł”, którymi wyruszył w wyprawę w roku 1740 i założył osadę Pietropawłowsk na Kamczatce. Stamtąd poprowadził wyprawę w kierunku Ameryki Północnej w 1741 roku. Sztorm rozdzielił statki, ale Bering dostrzegł południowe wybrzeże Alaski i wylądował na wyspie znanej dziś jako Wyspa Kayak lub w jej bliskiej okolicy. Drugi statek, dowodzony przez Aleksieja Czirikowa odkrył brzegi północno-zachodniej Ameryki (Archipelag Aleksandra dzisiejszej Alaski). Podróże te prowadzone przez Beringa i Czirikowa stanowią znaczną część rosyjskich dokonań odkrywczych północnego Pacyfiku i znane są dziś jako Druga Ekspedycja Kamczacka lub Wielka Ekspedycja Północna. Bering został wkrótce zmuszony do powrotu przez niesprzyjające warunki, a w drodze powrotnej odkrył kilka Wysp Aleuckich. Jeden z żeglarzy zmarł i został pochowany na jednej z tych wysp, a ich grupa została nazwana ku jego czci jako Wyspy Szumagina. Bering zachorował zbyt poważnie, aby dowodzić statkiem, który ostatecznie wylądował na bezludnej wyspie w grupie Wysp Komandorskich na południowo-zachodnim Morzu Beringa, gdzie zmarł Bering i jego 28 załogantów. Wyspa ta nosi jego imię.

Grób Witusa Beringa na wyspie jego imienia. fot Leon Petrosyan/ Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.

Sztorm zniszczył „Świętego Piotra”, ale jedyny ocalały cieśla, S. Starodubcew, z pomocą załogi, zdołał zbudować mniejszy statek z resztek wraku. Kil tego statku miał długość zaledwie 12,2 m (40 stóp), a statek nazwano także „Święty Piotr”. Z 77 marynarzy na pokładzie „Świętego Piotra” tylko 46 przeżyło trudy ekspedycji. „Święty Piotr” pływał przez 12 lat między Kamczatką a Ochockiem do roku 1755. Jego budowniczy, Starodubcew, powrócił do domu odznaczony państwowymi orderami i zbudował jeszcze kilka statków pełnomorskich. Jego dokonania bardzo wolno zyskiwały uznanie, ale ostatecznie James Cook dowiódł jego dokładności jako obserwatora. Obecnie Cieśnina Beringa, Morze Beringa, Wyspa Beringa i Beringia oraz atomowy lodołamacz typu Bering noszą nazwisko odkrywcy.

Cieśnina Beringa widziana z kosmosu. fot NASA/GSFC/JPL/MISR-Team/ domena publiczna

W sierpniu 1991 roku, ekspedycja rosyjsko-duńska odkryła grób Beringa i jego pięciu marynarzy. Ich szczątki przewieziono do Moskwy, gdzie zbadali je specjaliści medycyny sądowej. Udało się im odtworzyć rysy Beringa. Badania uzębienia nie wykazały śladu szkorbutu, prowadząc do wniosku, że musiał umrzeć na inną chorobę. W roku 1992 Bering i inni żeglarze zostali ponownie pochowani na Wyspie Beringa.

Atomowy lodołamacz „Witus Bering” na znaczku pocztowym wydanym w Rosji.

foto otwierające: Институт Археологии РАН (Institute of Archaeology in Russian Academy of Sciences)/ Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.

Posts Carousel